Dyskusja:Szlachta w Polsce

Termin szlachta

Wywodzenie słowa "szlachta" z języka niemieckiego nie jest oczywiste. Autor strony winien był wykazać większą staranność w opracowywaniu poszczególnych haseł i wskazać na inne możliwe pochodzenie tego słowa. Odsyłam do literatury w tym zakresie m.in. do takich autorów jak na przykład Kasper Niesiecki. "HERBARZ POLSKI" Kasper Niesiecki str. 430 "Miano Szlachty, pochodzi od Lechitów. Dzieje wprzód znają Lechitów, niż ich potomków z Lechitów pochodzących zlechciców, czyli ślachtę, szlachtę." Pozdrawiam, Wojtek

Znanie wyłącznie angielskiego nie wyjaśnia jeszcze całego świata - warto sięgnąć do wiedzy/języka sąsiadów. Po czesku szlachta to : Šlechta. I co, że niby czeska szlachta, też pochodzi "z lechciców"??? Czy może bezmyślna porzyczka z polskiego? Już predzej polskie "szlachta" to porzyczka za pośrednictwem właśnie czeskiego, który w średniowieczu był pod większymi wpływami niemieckiego i Niemiec.

A co do litewskości, czy ruskości różnych rodów niesłusznie nazywanych "polskimi" - to pełna zgoda! Haliak (dyskusja) 21:03, 2 cze 2011 (CEST)

Moi kochani jak już coś, to Ród Tyszkiewiczów nie należy do szlachty polskiej lecz litewskiej tak jak Sienkiewicz, Wójtowicz. To nie są rody korony, lecz LitwyArturek28

Podobnie Radziwiłowie ród od początku litewski, Wiśniowieccy to przecież rusini. Piotr

tyle, że obecnie żyją w Polsce i są Polakami, a więc są de facto szlachtą polską (dokładniej: spolonizowaną szlachtą litewską- jak zresztą cała wschodnia szlachta Rzeczpospolitej) Czestomir 22:21, 18 sty 2007 (CET)

• obecnie żyją w Polsce i są Polakami, a więc są de facto szlachtą polską co mówi o tym Konstytucja? Nic. Pilot Pirx (dyskusja) 21:17, 10 kwi 2016 (CEST)

• Co wnosi zdanie zdanie z zapodanego artykułu Lenczewskiego Rzeczpospolita Polska w artykule 96 ust. 2 Konstytucji Marcowej stwierdziła swoje désintéressement w kwestii szlachectwa? Konstytucja mówiła wyraźnie po polsku nie uznaje przywilejów rodowych ani stanowych, jak również żadnych herbów, tytułów rodowych i innych? Gdzie tu jest désintéressement? Zaś artykuł Lenczewskiego pisany dziwacznym językiem (autorzy ogarnięci obłędem, uzurpując sobie boskie prerogatywy), co w tym boskiego? Pilot Pirx (dyskusja) 23:41, 1 lis 2021 (CET)

Tekst nagłówka

Czy ktoś z Państwa może pomóc mi w wyjaśnieniu pochodzenia nazwiska rodowego Małkowski.Moja rodzina ma informacje, że pochodzimy ze zubożałej szlachty mazowieckiej. Nie mogę nigdzie znaleźć dodatakowych informacji na ten temat.

Dotyczy edycji Szlachta polska. Ktoś kto napisał ten tekst z pewnością nie ma nic wspólnego ze szlachtą. Przecież żaden cham nie mógł adoptować się sam do tego społeczeństwa, mógł być sprzedany , oddany wypożyczony,lub skasowany za niewielkie pieniądze, po prostu był imieniem w księgach parafialnych, tam gdzie je prowadzono. Prostak był prostak i koniec. Natomiast SZLACHTA KULTYWOWAŁA TRADYCJĘ, pamięć, broniła granic i...swoich majątków, którym byli i ci chłopi. Czyż nie bronisz własnego psa jeżeli go ktoś kopie ? On jest twój kupiony za twoje pieniądze. Kupiłeś chleb i wara od tego co z nim zrobisz, możesz zjeść sam i możesz dać temu psu. Majątki i tytuły były dziedziczone z dziada na ojców i synów a niewolnik nie miał nic do powiedzenia. Takie były realia. Nawet w okresie zaborów cham miał mniejsze prawa od ubogiego szlachcica, cham musiał siedzieć z d.. na miejscu natomiast szlachcic chociaż był goły mógł wędrować, chama powiesili a szlachcica ścięli chociąż był goły. Cham mógł być adoptowany do herbu i wychowany przez szlachcica ale do pewnego czasu. Co do tytułów one były, mimo zniesienia przez sejm w starej polsce jak i w rzeczypospolitej i ich używano. W starej polsce dziedzicznie w rzeczypospolitej kupowane u zaborców nawt przez Żydów. Przeczytalem wątek Szlachta z niesmakiem i choć ród mój jóż nie używa tytułów od dawna to ja należę do tego społeczeństwa i wiem kim byli moi dziadowie,- autor chyba nie. Marek Stanisław Lis z Rudnik Rudnicki.

• A może tak pisać Polsce z dużej litery?

rody

Proponuję albo w ogóle zrezygnować z wypisywania rodów (od tego są herbarze oraz artykul o szlachcie i magnaterii), albo wpisywac tylko przykladowe ZASLUZONE rody, aby żadni Toczyscy czy inni Bobkowicze z Psiej Wólki się nie wpisywali. To nie ma sensu... Czestomir 22:18, 18 sty 2007 (CET)

Witam, to dopiero byłby kij w mrowisko NPOV, już widzę te dyskusje, która rodzina zasłużona, która nieency itp. Moim zdaniem dobrze byłóby dać możliwie wszystkie, nawet niepewne (np.oparte na dziele Starykoń-Kasprzyckiego), z linkami, albo literowym skrótem skąd zaczerpnięte. Ale faktycznie fundamentaliści wikipedyczni mogą mieć zastrzeżenia, więc może warto by odrazu spis takowy zrobić na wikibooks? Pozatym wciąż sądzę, że powinno się to-to zintegrować. pozdrawiam --steifer 20:15, 15 lut 2007 (CET)

Myślę, że faktycznie powinny być wypisane rody tylko takie, w których chociaż jeden członek się wyróżnił m.in. zajmował wysokie stanowisko (stanowisko senatorskie – wojewoda, kasztelan), zasłynął w historii dzięki czemuś, co zrobił. --Pacos 15:52, 31 sie 2007 (CEST)

Przedstawiciele rodów

Proponuję usunięcie osób występujących przy rodach. I tak nie są to wszyscy (np. przy Czartoryskich). Powinny być same nazwiska rodów - nic więcej. --Czestomir 11:50, 28 maja 2007 (CEST)

Coś trzeba z tym zrobić!

Co jakiś czas różni ludzie dodają do spisu zasłużonych rodów szlacheckich swoje nazwiska czyniąc tym samym wielką szkodę. Od długiego czasu walczę z tym zawzięcie, ale mam już dość. Proponuję coś z tym zrobić. Najlepiej usunąć całą tę listę i mieć święty spokój. Czestomir (dyskusja) 21:51, 18 lip 2008 (CEST)

albo zrezygnować z listy, albo zmienić kryteria i nagłówek - na np. Rody szlacheckie Rzeczypospolitej, wtedy wpisywać wszystkie rodziny mające swoje hasłas, zarówno z Korony, jak i Litwy. Nie bardzo wiem co z nobilitowanymi przez zaborców? Osobna lista? steifer (dyskusja) 09:02, 12 paź 2008 (CEST)

Błąd w "Podziale polskiego społeczeństwa"

Nie znam obyczajów Wikipedii, jednak znalazłem rażący błąd. Cytat: "Upraszczając zagadnienie, wyróżniono 6 stanów: duchowieństwo, urzędnicy koronni, szlachta, ludność wiejska i Żydzi". Wymieniono 5 stanów. Prosiłbym, o poprawienie tego, przez dodanie kolejnego stanu, lub zmianę "6" na "5". PS Po poprawieniu, proszę o wykasowanie tego wpisu.

Wpisów w dyskusji się nie kasuje. Zostają dla potomności :] Czestomir (dyskusja) 19:56, 3 lut 2009 (CET)

przeniesione z treści

Edycja

Tak dla sprostowania:

Herby Rodowe wywodza sie od 2 znakow runicznych uzywanych przez pulki wojow (500 wojow), zazwyczaj runa tyr jako symbol boga wojny i tym samy woja oraz ze znaku osobistego/ rodowego (kolejnej runy) pulkownika prowadzacego wojow. Te znaki pelnily funkcje pozniejszej banderi i byly umieszczone na kilku metrowym pregu w formie duzego bunczuka z gonfalonem w przypadku piechoty.

Po zaakceptowaniu, a czesciej przechrzczeniu sie z rodzimej wiary chrzescijanskiej(Arianizm) na orthodoksyie rzymska, czyli trynitarianizm runa tyr stala sie krzyzem, a wojowie zaczeli przemieniac sie powoli w rycerstwo i warstwe szlachecka.

Czesto po bitwach straty w rotach byly znaczne, lub niemal calkowite, a zeby tradycja wojenna i herb nie wyginaly w danym regionie nadawano je tym co sie sprawdzili w boju, (bedacy giermkami, lub strzelcami wspierajacymi ciezkozbrojnych)poprzez nominacjie, aprotobate rodu i oficjalnego nadania nobilitacyii przez krola, ale juz pod delikatnie odmienionym herbem, ktory posiadal tez nazwe wlasna. Tym samym, jezeli rycerz zginal, jego towarzysz ktorych wystawil na polu bitwy na swoj koszt w ramach umowy z krolem i sejmem, wstepujac w kregi rycerskie po nobilitacyi nie byli obcy sztuce wojennej herbowych ani samym herbowym. Stawal sie bratem i rownym wzgledem prawa.

Pod koniec XV wieku dopiero, nastala moda na wizualizacjie herbow na styl zachodni, a prawdopodobnie z koniecznosci odroznienia jednego Jana herbu Radwan od drugiego, tudziez trzeciego Jana tegoz samego herbu zaczeto obierac nazwiska glownie odmiejscowe (tak odnosnie starej szlachty).

Zagadka rzekomo i czasami niespokrewnionych ze soba rodow legitymujacych sie jednym herbem wynika wlasnie z okresu tych pulkow, i tym samym owa tradycja byla odzwierciedlana na polu bitwy gdzie rycerstwo tego samego znaku zbieralo sie i stawalo jednym hufcem, lub rota. Oni dzielili tradycje wojenne i specyficzne sposoby walki. Ponadto jak masz 220 zbrojnych w szarzy konnej nacierajacych na przeciwnika i kazdy wola swoje zawolanie i niesie inna tarcze to nie robi to takiego samego wrazenia jak zgrana banda w miare jednolitej aparycji, na secunde lub dwie przed uderzeniem razem brzmi "Kaja" albo "Wierzbow" w przypadku herbowych Radwan.

W ich pelnym i orginalnym wydaniu herby opowiadaja pelna historie rodow herbowych i indiwidualnych rodzin.

Po Sejmie Wielkim, Konstytucyji i rozborach zapadl sie caly system w Rzeczypospolitej, miliony dodawaly sobie -ski, -cki do nazwisk pod zaborami i na emigracji, w nadzieji na lepsza dole i teraz niemal kazdy jest -ski, -ska (przypadkowo to pomoglo wielu rebeliantom uniknac stryczka bo wywieziono innego nieszczesnika). A prawda jest taka ze nie wiecej jak 15% a blizej 5% spoleczenstwa ma jakiekolwiek relacje do starych rodow, reszta albo wyginela, albo wyemigrowala, albo siedziala cicho jak uciec nie mogla, no chyba ze przyszla z armia czerwona jak pan 'Wolski'h. Slepowron, a za to, to sugerowalbym dodac mu do herbu rodzinnego sierp i mlot zamiast krzyza i podkowy, jak i w klejnot wklejic co by potomni pamietali o hanbie i zmyli swoimy zaslugami skaze na rodzie. 04:50, 3 gru 2011‎ 89.101.206.100

Jak to jest, że w angielskiej Wikipedii jest szerszy artykuł o szlachcie? --83.19.144.218 20:33, 20 maja 2006 (CEST) no właśnie :\

Szlachcic =/= Polak

W 1791 roku szlachty w Polsce było w stosunku do całej ludności około 8%, w krajach zachodnich współczynnik ten utrzymywał się na poziomie 2%. Wycofano: Przyjmując, że zbiorowość etnicznie polska pokrywała się ze zbiorowością rzymskich katolików (było ich w państwie 53%), procent szlachty polskiej w stosunku do ludności etnicznie polskiej wynosi około 16%[4].

Zarys działalności Związku Szlachty Zagrodowej w latach 1938-1939:

"W latach trzydziestych szacowano, że liczba szlachty zagrodowej sięga w regionie podkarpackim 300 tys., regionie podolskim 60-80 tys., regionie wołyńskim 100-150 tys., regionie poleskim 100 tys., regionie północnym (niektóre rejony województwa białostockiego) 200-250 tys. osób. Na całym terytorium RP szacowano, że szlachty zagrodowej może być ok. 800 tys."

"Szlachta zagrodowa zamieszkiwała małe zaścianki głównie w województwie lwowskim, tarnopolskim i stanisławowskim[6]. Osiemdziesiąt procent osób spośród szlachty było wyznania grekokatolickiego, 90% z nich mówiło w języku ukraińskim, zaś 20% zaliczało się do narodowości polskiej."

Korwinski (dyskusja) 11:31, 20 wrz 2017 (CEST)

Nadawanie tytułów arystokratycznych podczas rozbiorów szlachcie

Po rozbiorze państwa polskiego, zwłaszcza pod zaborem austriackim i pruskim szlachcic który miał godność szlachecką w dawnej Rzeczypospolitej taką jak starosta, kasztelan czy wojewoda mógł złożyć prośbę do króla czy cesarza aby otrzymać odpowiednio tytuł barona, hrabiego i księcia. Taka prośba złożona do zaborcy, była formą przysięgi wasalnej na wierność za tytuł arystokratyczny, na którą wielu np. magnatów przystało i później mieliśmy wysyp różnorakich polskich książąt czy hrabiów. Wiele patriotycznych szlacheckich rodów na to nie przystało, widząc w tym haniebne poniżenie swego nazwiska w oczach innych Polaków.

Ród a rodzina

Wydaje mi się, że ten temat dyskusji przy tym artykule to właściwe miejsce. Kiedy powstają strony nt. konkretnych nazwisk należy uważać na pierwsze słowa definicji. Otóż np. Tarnowscy h. Leliwa to nie jest polski RÓD szlachecki ALE polska RODZINA szlachecka. W Polsce, nieco inaczej jak zagranicą, nazwiska oznaczają rodzinę, a herby rody. A więc Tarnowscy, Melsztyńscy i Jarosławscy to rodziny, ale są jednego, wspólnego rodu, czyli są Leliwitami od wspolnego herbu Leliwa. Błąd jest to powszechny, nawet historycy go popełniają. Oczywiście określenie ród jest i było stosowane w odniesieniu do rodzin szlacheckich głównie w utworach pochwalnych, wierszach, tekstach wyrażających dziedzictwo i trwanie pokoleń od jakiegoś przodka, przez wieki/lata. W takim przypadku nie jest to błąd, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że tym dalekim przodkiem był często protoplasta właśnie wielu rodzin o jednym herbie. Ród zatem jest pojęciem kulturowym a w genealogii i heraldyce pojęciem szerszym od rodziny. Pod dany ród wchodzi czasem kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt nazwisk/rodzin. Albertus96 (dyskusja) 00:13, 12 maj 2024 (CEST)